Co to są napoje energetyzujące?

Co to są
napoje energetyzujące?

Napoje energetyzujące są napojami funkcjonalnymi, dającymi efekt stymulacji i zawierającymi specyficzne mieszanki charakterystycznych składników, w tym kofeiny, tauryny, witamin i innych substancji o znaczeniu odżywczym bądź fizjologicznym.

Zawartość kofeiny w jednej puszce o objętości 250 ml wynosi przeciętnie 80 mg, co odpowiada zawartości tej substancji w jednym kubku parzonej w domu kawy.

Bezpieczeństwo głównych składników napojów energetyzujących było wielokrotnie oceniane i potwierdzane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i wiele innych instytucji odpowiedzialnych za kwestie zdrowotne na całym świecie.

Główne składniki

Głównym składnikiem napojów energetyzujących, podobnie jak w przypadku wszystkich napojów, jest oczywiście woda. Napoje energetyzujące zawierają również inne składniki, w tym: cukier (lub słodziki w wersjach "bez cukru"), substancje pobudzające (np. kofeina, guarana), aminokwasy (tauryna) i witaminy. Wszystkie główne składniki znajdujące się w napojach energetyzujących można również znaleźć w innych, popularnych produktach spożywczych.

Co istotne, żaden ze składników napojów energetyzujących, włącznie z kofeiną, nie powoduje "uzależnienia"1

Dowiedz się więcej o głównych składnikach napojów energetyzujących:
01
Kofeina
02
Tauryna
03
Witaminy
04
Cukier
05
D-Glukurono
Y-Lakton

1 Satel S. Is caffeine addictive? A review of the literature. American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 32:493- 502, 2006. https://www.aei.org/articles/is-caffeine-addictive-a-review-of-the-literature/

Bezpieczeństwo

Czy napoje energetyzujące są bezpieczne?
TAK!
Czy napoje energetyzujące są bezpieczne?

Napoje energetyzujące są bezpieczne, cieszą się uznaniem konsumentów na całym świecie od ponad 30 lat i są obecnie sprzedawane we wszystkich krajach Unii Europejskiej oraz w ponad 170 krajach na całym świecie.

Bezpieczeństwo napojów energetyzujących było wielokrotnie badane i potwierdzane m.in. przez instytucje europejskie. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) kilkukrotnie potwierdzał, że nie ma obaw co do składników napojów energetyzujących, zarówno przyjmowanych pojedynczo, jak i łącznie. Analiza danych dotyczących spożycia kofeiny w napojach energetyzujących zlecona przez EFSA w 2015 r. potwierdziła wyniki badania EFSA z 2009 r. i 2013 r. - napoje energetyzujące i ich składniki, w tym kofeina i tauryna, są bezpieczne.

Świadome spożywanie

Aby pomóc konsumentom w dokonywaniu świadomych wyborów, na opakowaniach napojów energetyzujących umieszczana jest wyraźna informacja na temat składników tych produktów. Ponadto, zamieszczana jest informacja o ilości kofeiny wyrażona w miligramach na 100 ml oraz sformułowanie:

"Wysoka zawartość kofeiny.
Nie zaleca się stosowania u dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią".

Podobnie jak w przypadku każdego produktu spożywczego, napoje energetyzujące powinny być konsumowane z umiarem i należy unikać spożywania ich w nadmiernych ilościach.

Świadome spożywanie
Kobiety ciężarne
a napoje energetyzujące
Lekarze zwykle radzą ciężarnym kobietom, aby w okresie ciąży zmniejszyły ilość spożywanej kofeiny. W związku z powyższym, ze względu na zawartość kofeiny, kobietom w ciąży nie zaleca się spożywania napojów energetyzujących.
Dzieci
a napoje energetyzujące
Ze względu na zawartość kofeiny, dzieci nie powinny spożywać napojów energetyzujących.
Alkohol
a napoje energetyzujące
Napoje energetyzujące nie zawierają alkoholu ani nie neutralizują działania alkoholu. Takiego działania nie ma również kofeina. Etykiety napojów energetyzujących nie zachęcają do mieszania ich z alkoholem ani nie sugerują, że napoje energetyzujące zmniejszają skutki picia alkoholu.

Kofeina jest substancją pobudzającą, która jest obecna (jako czysty składnik lub element wyciągów roślinnych) we wszystkich napojach energetyzujących. Reakcja poszczególnych osób na kofeinę może być różna, dlatego spożycie napojów energetyzujących, podobnie jak kawy i innych artykułów spożywczych zawierających kofeinę, powinno być kontrolowane indywidualnie przez poszczególne osoby. Na podkreślenie zasługuje fakt, że brak jest dowodów naukowych na niepożądane działania kofeiny spożywanej w ilości do 400 mg dziennie.

Samoregulacja producentów
napojów energetyzujących

Publiczna dyskusja na temat bezpieczeństwa i marketingu napojów energetyzujących, spowodowała, że branża napojów energetyzujących zadecydowała o wypracowaniu dobrowolnych kodeksów w tym zakresie. Tego typu kodeksy powstają na całym świecie i są głosem w publicznej debacie na temat marketingu i odpowiedzialnego spożywania napojów energetyzujących.

Przykładem takiego kodeksu jest samoregulacja wypracowana w 2012 r. przez Europejską Organizację Producentów Napojów Bezalkoholowych UNESDA, na podstawie której w 2013 r. stworzony został Dobrowolny Kodeks Znakowania i Marketingu Napojów Energetyzujących Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców. Jego sygnatariuszami są firmy z branży napojów energetyzujących działające na polskim rynku: Coca Cola HBC, Foodcare Sp. z o.o., Hoop Polska, MASPEX HOLDING S.A., Pepsi Cola General Bottlers Poland Sp. z o.o. oraz Red Bull Sp. z o.o.

Kodeks PFPŻ ZP uzyskał aprobatę Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Federacji Konsumentów.

Dobrowolny Kodeks PFPŻ ZP ma na celu promowanie świadomości polskich konsumentów na temat napojów energetyzujących i stanowi odpowiedź na społeczne oczekiwania w tym zakresie. Treść kodeksu jest dobrowolnym zobowiązaniem producentów napojów energetyzujących, działających na polskim rynku, dotyczącym działań związanych z promocją, sprzedażą i reklamą tych produktów w następujących obszarach:

Samoregulacja producentów napojów energetyzujących
Dzieci
Reklama napojów energetyzujących nie może być publikowana w żadnych środkach przekazu, których publiczność w ponad 35% stanowią dzieci, a degustacje tych produktów nie mogą być prowadzone w szkołach podstawowych, gimnazjach ani w innych instytucjach, mających pod opieką dzieci z tej grupy wiekowej. Jednocześnie zapisy o nieprowadzeniu działań reklamowych skierowanych do dzieci zawarte są w samoregulacji reklamy żywności wpisanej do Kodeksu Etyki Reklamy, której skuteczność potwierdził wielokrotnie monitoring prowadzony przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji.
Mieszanie napojów energetyzujących z alkoholem
Na etykietach napojów energetyzujących nie będzie zachęt do mieszania ich z alkoholem, ani stwierdzeń, że jednoczesne spożywanie alkoholu i napojów energetyzujących niweluje działanie alkoholu. Ponadto, przy promowaniu zalet napojów energetyzujących i ich składników nie będą formułowane żadne oświadczenia na temat spożywania tych napojów wraz z alkoholem
Konsumpcja
Na etykietach napojów energetyzujących umieszcza się zalecenie o treści „Spożywaj z umiarem” lub podobnej.
Ponadto, produkty te nie będą oferowane jako napoje dla sportowców, dające korzyść w postaci nawodnienia organizmu pomimo, że normalnie spożywane napoje energetyzujące także dostarczają organizmowi wody.

Pełna treść Dobrowolnego Kodeksu Znakowania i Marketingu Napojów Energetyzujących dostępna jest tutaj (Pobierz Samoregulację)

Fakty i mity

Fakt: Kofeina jest najczęstszym składnikiem różnych napojów energetyzujących i jest składnikiem bezpiecznym
Kofeina jest bezpiecznie spożywana każdego dnia w wielu różnych produktach spożywczych i napojach. Jest spożywana przez miliardy ludzi na całym świecie od setek lat.
Fakt: 250 ml to najpopularniejszy rozmiar opakowań napojów energetyzujących w Polsce i Europie
Napój energetyzujący o pojemności 250 ml dostarcza idealną porcję kofeiny w jednym opakowaniu. Dlatego też producenci napojów energetyzujących pozycjonują opakowania o zawartości netto 250 ml jako swoją główną propozycję sprzedaży do indywidualnej konsumpcji. Taka ilość wystarcza do uzyskania korzyści płynących z napoju energetyzującego, przy jednoczesnym wspieraniu zdrowego i zrównoważonego stylu życia.
Mit: Napoje energetyzujące są stosunkowo nową i niszową kategorią napojów
Pierwotnie popularne w Azji, napoje energetyzujące były sprzedawane w Tajlandii od lat 70-tych. Napoje energetyzujące zostały wprowadzone na rynek europejski pod koniec lat 80-tych i wtedy rozpoczęły swoją historię sukcesu na całym świecie. Pomimo niedawnego wzrostu kategorii, napoje energetyzujące są nadal niszową kategorią napojów, stanowiącą zaledwie kilka procent całego rynku napojów bezalkoholowych.
Fakt: Napoje energetyzujące podlegają kompleksowym regulacjom
Napoje energetyzujące, ich składniki i oznakowanie są regulowane przez Unię Europejską. Na przykład, na poziomie UE rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności reguluje oznakowanie napojów zawierających kofeinę. Przepisy te przewidują ostrzeżenia i informacje doradcze w całej UE, oparte na zawartości kofeiny, co umożliwia konsumentom dokonywanie świadomych wyborów. Dodatkowo, w Polsce przyjęte zostały przepisy ograniczające sprzedaż tej kategorii do osób poniżej 18 r.ż. Do tego, od 2021 r. napoje energetyzujące obciążone są najwyższymi możliwym opłatami wynikającymi z tzw. „podatku cukrowego3 ” ze względu na zawartość kofeiny i tauryny.
Fakt: Składniki napojów energetyzujących występują naturalnie
Wiele składników powszechnie stosowanych w napojach energetyzujących można znaleźć naturalnie w innych produktach spożywczych. Na przykład tauryna występuje naturalnie w owocach morza lub drobiu, podczas gdy kofeina jest naturalnym składnikiem ziaren kawy, liści herbaty, ziaren kakaowca, orzechów kola, guarany i yerba mate.
Mit: Napoje energetyzujące mają bardzo wysoką zawartość kofeiny
Typowe stężenie kofeiny w napojach energetyzujących wynosi 320 mg/l, zatem ilość kofeiny w puszce napoju energetyzującego o objętości 250 ml jest zbliżona do zawartości tej substancji w jednej filiżance kawy. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, w przypadku produktów o wysokiej zawartości kofeiny, jej ilość jest zadeklarowana na opakowaniu produktu w widocznym miejscu wraz z adnotacją “Wysoka zawartość kofeiny. Nie zaleca się spożywania przez dzieci, kobiety ciężarne i karmiące piersią.”.
Mit: Napoje energetyzujące są zabronione w niektórych krajach europejskich, ponieważ ich składniki nie są bezpieczne

Żaden kraj nie zakazał spożywania ani sprzedaży napojów energetyzujących. Bezpieczeństwo napojów energetyzujących było wielokrotnie badane i potwierdzane przez instytucje europejskie - ostatnio przez Panel Naukowy EFSA ds. Dodatków do Żywności i Źródeł Składników Pokarmowych Dodawanych do Żywności w opinii naukowej wydanej 15 stycznia 2009 r. (pytanie nr EFSA-Q-2007-113) potwierdzającej, że główne składniki napojów energetyzujących nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Niemniej jednak, podobnie jak w przypadku innych produktów żywnościowych, sprzedaż napojów energetyzujących w niektórych państwach podlega procedurze zatwierdzającej wprowadzenie do obrotu.

Mit: Działanie napojów energetyzujących nie jest znane
Napoje energetyzujące nie są produktami nowymi, ponieważ są w sprzedaży od ponad 30 lat. Produkty te są bezpiecznie spożywane przez konsumentów w przeszło 170 krajach na całym świecie.
3 Podatek cukrowy – kto ma obowiązek zapłaty, https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00252
Logo
Menu